આપણે ક્યારેય વેદોનો અભ્યાસ કર્યો નથી, આપણે ક્યારેય ગીતા વાંચીને તેનો અમલ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો નથી, આપણે ક્યારેય યોગ વિદ્યા અપનાવી નથી, આપણે આયુર્વેદમાં કોઈ સંશોધન નથી કર્યું, આપણે સંસ્કૃત ભાષાને કોઈ મહત્વ નથી આપ્યું, આવી ઘણી સારી અને મહત્વપૂર્ણ બાબતો છે જે આપણી છે. પૂર્વજો અમારા વડીલો પાસેથી વારસામાં મળ્યા, પરંતુ અમે પશ્ચિમી સંસ્કૃતિ અપનાવવામાં અંધ બની ગયા, અમે ધીમે ધીમે અમારી સંસ્કૃતિ છોડવાનું કામ કર્યું.
હવે એ બહુ નાની વાત છે પણ આપણે ભૂલી ગયા છીએ.આપણી ફૂડ કલ્ચર..આ ફૂડ કલ્ચરમાં એ ભોજન "થઈ ગયેલા પત્તાલ" પર બેસીને પીરસવાનું અનેરું મહત્વ હતું.અને જે થાળી બનતી હતી તેમાં તે ભોજન પીરસવામાં આવતું હતું. વિવિધ પ્રકારની વનસ્પતિના પાંદડામાંથી.
શું આપણે ક્યારેય એ જાણવાની કોશિશ કરી છે કે આ ખોરાક પ્લેટમાં પીરસ્યા પછી જ કેમ ખાવામાં આવે છે?ના કારણ કે જો આપણે એ મહત્વ જાણતા હોત તો દેશમાં આ ‘બફે’ની જેમ ઉભા રહીને ખાવાની સંસ્કૃતિ ક્યારેય ન આવી હોત.
આપણે જાણીએ છીએ તેમ, ઘણા પ્રકારના વૃક્ષોના પાંદડામાંથી પાંદડા બનાવી શકાય છે, તેથી વિવિધ પાંદડામાંથી બનેલા પાંદડાઓના ગુણધર્મો પણ અલગ અલગ હોય છે. તો આવો જાણીએ કે કયા પાનમાંથી બનાવેલ પાન ખાવાથી શું ફાયદા થાય છે?
લકવાથી પીડિત વ્યક્તિ માટે અમલતાસના પાનમાંથી બનાવેલ પાન ખાવાથી ફાયદો થાય છે.
જે લોકોને સાંધાના દુખાવાની સમસ્યા રહે છે, તેમણે કરંજના પાનનું બનેલું પાન ખાવું જોઈએ.
જેમની માનસિક સ્થિતિ ઠીક નથી, તેમણે પીપળાના પાનમાંથી બનાવેલા પાન પર ખાવું જોઈએ.
પલાશના પાનનું બનેલું પાન ખાવાથી લોહી શુદ્ધ થાય છે અને પાઈલ્સ રોગમાં પણ ફાયદો થાય છે.
કેળાના પાન પર ખાવાનું ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે, તેમાં ઘણા એવા તત્વો હોય છે જે આપણને ઘણી બીમારીઓથી સુરક્ષિત રાખે છે.
પાનમાં ખાવાથી પણ પર્યાવરણ પ્રદુષિત થતું નથી કારણ કે પાંદડા સરળતાથી નાશ પામે છે.
પાનનો નાશ થયા બાદ જે ખાતર બનાવવામાં આવે છે તે ખેતી માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
પાંદડા કુદરતી રીતે સ્વચ્છ હોય છે, તેથી તેના પર ખાવાથી આપણા શરીરને કોઈપણ રીતે નુકસાન થતું નથી.
જો આપણે પાંદડાનો મહત્તમ ઉપયોગ કરીશું તો ગામના લોકોને વધુ રોજગારી મળશે કારણ કે મોટાભાગના વૃક્ષો ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં જ જોવા મળે છે.
જો પાંદડાની માંગ વધશે, તો લોકો વધુ વૃક્ષો પણ વાવવામાં આવશે, જેનાથી પ્રદૂષણ ઘટશે.
આપણી જમીન, નદીઓ, તળાવોમાં જે પ્રદૂષણ ફેલાવી રહ્યું છે તેના નિકાલને કારણે તે પાનના વધુ ઉપયોગથી ઘટશે.
આ પ્લાસ્ટિક ખાવાથી જે નિર્દોષ પશુઓ બીમાર પડે છે અથવા મૃત્યુ પામે છે તે પણ સુરક્ષિત રહેશે, કારણ કે જો કોઈ પ્રાણી પાન ખાય તો પણ તેને નુકસાન નહીં થાય.
સૌથી મોટી વાત એ છે કે પાંદડા પણ નિકાલજોગ કરતાં ઘણા સસ્તા છે.
ફક્ત તમે અને અમે જ આ પરિવર્તન લાવી શકીએ છીએ, આપણી સંસ્કૃતિને અપનાવવાથી આપણે નાના નહીં થઈ જઈએ, બલ્કે આપણે એ વાતનો ગર્વ કરવો જોઈએ કે દુનિયામાં આપણી સંસ્કૃતિમાં આપણી કોઈ સમાન નથી.
ચાંદોદ નર્મદા તીર્થ 
